Πότε μπορεί να συμβούν;
- Όταν αισθάνομαι ότι διακυβεύονται πολλά. Είτε κουβαλώ προσδοκίες γονιών/καθηγητών, είτε
- έχει υπερεπενδυθεί η προσπάθεια με κόπο/χρήματα
- Όταν για το ίδιο πράγμα έχω αντικρουόμενα συναισθήματα (πχ λαχταράω να τελειώσω το
- Λύκειο, αλλά φοβάμαι κιόλας).
- Όταν φοβάμαι την κριτική/τα σχόλια που θα δεχτώ ανάλογα με την επίδοσή μου
- Όταν έχω θέσει πολύ υψηλά τον πήχη και βλέπω να απέχω από αυτό
- Όταν αισθάνομαι ότι δεν ελέγχω σημαντικές πτυχές της ζωής μου.
- Όταν δεν έχω δώσει χώρο στην έκφραση συναισθημάτων με αποτέλεσμα να τα σωματοποιώ.
- Όταν λειτουργώ μόνο με πρόγραμμα ή «σε κουτάκια» και ο,τιδήποτε απρόοπτο μπορεί να με
- αποσταθεροποιήσει
- Όταν βρίσκομαι μπροστά σε «σταυροδρόμια», σε κρίσιμες αποφάσεις που θα καθορίσουν σε
- μεγάλο βαθμό την καθημερινότητά μου ή θα έχουν μακροχρόνιες συνέπειες (πχ να δώσω τώρα
- Proficiency ή όχι; Να συνεχίσω τον αθλητισμό τώρα που είμαι στο Λύκειο ή όχι;)
Τι να κάνω σε επίπεδο πρόληψης;
- Θέτω προτεραιότητες. Δε μπορεί να φαντάζομαι ότι μπορώ να τα κάνω όλα τέλεια ταυτόχρονα.
- Αν παράλληλα με το σχολείο τρέχουν γλώσσες, πτυχία κλπ, τότε κανονίζω σε τι θα δώσω
- έμφαση και για πόσο διάστημα.
- Θέτω ρεαλιστικούς στόχους. Έχω επίγνωση πού κυμαίνομαι βαθμολογικά, γνωρίζω τις
- δυνατότητές μου και κινούμαι σε λογικά πλαίσια επιλογών. Αποδέχομαι τα όριά μου.
- Συγκρίνομαι μόνο με αυτό που ήμουν εγώ πριν κάποιο διάστημα και όχι με τους άλλους ή με
- αυτό που θέλω να φτάσω.
- Κάνω την αυτοκριτική μου όποτε χρειάζεται. Μήπως δεν προετοιμάστηκα αρκετά; Μήπως δεν
- έβαλα τις σωστές προτεραιότητες;
- Με φροντίζω σε κοινωνικό επίπεδο. Ότι έχω μπει σε μια πορεία προς την ολοκλήρωση της β
- βάθμιας εκπαίδευσης δε σημαίνει ότι δεν είμαι έφηβος που έχω ανάγκη να ανήκω σε μια
- παρέα ή να αισθανθώ ισότιμος με συνομήλικους. Δίνω χώρο σε μια βόλτα, ένα τηλέφωνο ή
- λίγο χρόνο για μοίρασμα πριν ή μετά το σχολείο.
- Μη φοβάσαι να εκτεθείς. Όταν είμαστε προστατευμένοι σε ένα σύστημα με την 1η
- ευκαιρία τα χάνουμε.
- Αποδέχομαι ότι οι αποτυχίες είναι μέρος μιας πορείας και κάθε βήμα με πάει πιο κοντά στο
- στόχο μου
- Δεν επιδιώκω την τελειότητα, δε δίνω «λευκή κόλλα» προκειμένου να είμαι ή τέλειος ή τίποτα,
- προσπαθώ για το καλύτερο.
- Πάρε μια απόφαση και στήριξέ την μέχρι να αποδειχτεί πως δεν είναι λειτουργική. Ό,τι και να
- επιλέξεις έχει κόστος και κάθε φορά που διαλέγεις κάτι αυτόματα απορρίπτεις κάτι άλλο-αυτή
- είναι η πορεία προς την ενηλικίωση.
- Αποδέξου ότι δεν ελέγχουμε τα πάντα, αλλά ένα μέρος αυτών, για τα υπόλοιπα άσε τη ζωή νασε οδηγήσει και άδραξε κάθε ευκαιρία για αυτοβελτίωση. Πάντα υπάρχει περιθώριο και στην ενήλική μας ζωή για διορθωτικές κινήσεις και επανορθωτικές εμπειρίες μάθησης, αρκεί να το θελήσουμε.
- Κάθε φορά που δίνω τεστ/διαγώνισμα/Πανελλήνιες/πτυχία ξένων γλωσσών αντιμετωπίζω την εξέταση όπως μια απλή προσομοίωση προετοιμασίας. Δε μπαίνω στη σκέψη του τι θα σημαίνει αν περάσω, αν όχι, συνέπειες κλπ. Κάνω σα να μη συμβαίνει κάτι φοβερό, μένοντας απλά στις γνώσεις μου και αποτυπώνοντάς τις στο χαρτί.
Τι κάνω αν αισθανθώ στοιχεία κρίσης πανικού λίγο πριν από μια εξέταση;
- Αν δεν έχω ξεκινήσει, απομονώνομαι για λίγο σε ήσυχο μέρος (πχ τουαλέτα). Αν έχει ξεκινήσειζητώ ένα σύντομο διάλειμμα. Βρέχω λίγο το πρόσωπό μου, γειώνομαι καλά, να νιώσω ότι ελέγχω το βάρος του σώματός μου.
- Ξεκινώ να ελέγξω την αναπνοή μου, αφού η ταχύπνοια από μόνη της μπορεί να μου πυροδοτήσει περαιτέρω άγχος. Παίρνω βαθιές ανάσες από τη μύτη, κρατώ να νιώσω τοσφίξιμο και εκπνέω αργά από το στόμα χαλαρώνοντας ταυτόχρονα όλες τις μυϊκές ομάδες τουσώματός μου.
- Θυμίζω στον εαυτό μου: «Είναι απλά ένα τεστ και τίποτα παραπάνω». Ας πάω να δω τι θυμάμαι.Μου θυμίζω ότι και κρίση πανικού να έρθει θα φύγει μέσα σε λίγα λεπτά, άρα δεν εγκαταλείπω. Αναγνωρίζω τα συμπτώματα που ξέρω ότι συνοδεύουν μια κρίση και ξέρω ότι είναι σταπλαίσια αυτής, δεν κάνω χειρότερα σενάρια στο κεφάλι μου.
- Σκέφτομαι μια στιγμή που μου ξανασυνέβη κάτι τέτοιο απρόοπτο αλλά κατάφερα να οριοθετήσω και να συνεχίσω, παίρνω δύναμη από παλιές μου επιτυχίες σε όποιο τομέα.
Η ψυχολόγος του σχολείου,
Παπαδημητρίου Βασιλική
